De oude vlassite van roterij Sabbe in Kuurne was de afgelopen zomermaanden weer een fijne plek om te verpozen, en er komt meer. Sabbe is een stille getuige van een roemrijk vlasverleden. Mede dankzij financiële steun van de Vlaamse overheid start aannemer Monument in samenwerking met aNNo Architecten op 23 september met de verdere renovatie van de oude roterij. De werken zullen tot begin 2026 duren. Het is de bedoeling om de authenticiteit van dit stukje waardevolle erfgoed te valoriseren, het oude productieproces te blijven tonen en het geheel uiteindelijk klaar te stomen voor herbestemming.
Vlas
Het belang van de Vlaamse vlasindustrie en vooral de vlasverwerking in de regio Kortrijk kunnen we niet overschatten, met onze Vlaamse vlassers als toonaangevende wereldspelers. In dat historische kader speelde ook Sabbe zijn rol. De roterij werd in 1936 door Cyriel Sabbe gebouwd. Hij stelde destijds 50 mensen tewerk. Ook zelfstandige telers kwamen er hun eigen vlas roten. Door het plotse overlijden van zijn zoon Gerard zette Cyriel de rootactiviteiten stop in 1973. Nu is de roterij met bijbehorende machinekamer en stoomketel sinds 2006 een beschermd monument. Het is een tot de verbeelding sprekend voorbeeld van een vlasbedrijf uit de jaren 30 dat we niet verloren mogen laten gaan.
Renovatie met oog op herbestemming
De restauratie drong zich op omdat de roterij door leegstand, vandalisme en diefstal in slechte staat verkeerde. In een eerste fase gebeurden er al kleinere herstelwerken om verdere aftakeling tegen te gaan en in 2020 hebben we de waardevolle fabrieksschouw gerenoveerd. Dat mooie werk wordt nu dus vervolgd. Betonschade bepaalt voor een stuk het karakter van de oude roterij, dus die wordt niet volledig hersteld. Voor voldoende stabiliteit wordt een nieuwe betonplaat gegoten in de aan het oog onttrokken warmwaterreservoirs. De horizontale structuren behouden we louter als vals plafond en het beton wordt plaatselijk hersteld. Bij een beschermd monument worden energiemaatregelen afgewogen aan hun impact op de erfgoedwaarde. Dakisolatie en energiezuinig schrijnwerk zijn mogelijk zonder al te grote visuele impact. Enkele bijkomende openingen ten slotte zullen het potentieel van het gebouw ten goede komen.
Burgemeester Francis Benoit: “Het vlaserfgoed is enorm belangrijk. Deze Leieboorden ademen geschiedenis en toekomst. De puzzel van het Vlaspark krijgt verder vorm met deze omvangrijke restauratie.”
In 2018 kocht Leiedal de roterij op 1,5 hectare weide in opdracht van de gemeente Kuurne. Het was een stevige opstap naar de verdere ontwikkeling van het Vlaspark. De afgelopen jaren hebben enkele tijdelijke invullingen de potenties van de site aangetoond. Vandaag vormt het markante gebouw eerder een interessant decor voor tentoonstellingen, festivals of een ecocamping. Samen met Vlaanderen en de provincie West-Vlaanderen willen Leiedal en Kuurne het Vlaspark graag levendiger en aantrekkelijker maken, met aandacht voor het erfgoed, de woonomgeving, de rust en de groene omgeving in het dichtbebouwde Kuurne. Samen willen ze de Leie en de Heulebeek weer een prominente plaats geven in het Kuurnse landschap.
Schepen van patrimonium en openbare ruimte Willem Vanwynsberghe: “Vlas & Kuurne: een roemrijk verleden maar nu ook terug toekomstmuziek! We zijn bijzonder blij om na jaren plannen en onderzoeken te beginnen aan de restauratiewerken om deze oude vlasroterij nieuw leven in te blazen.”
Oproep naar toekomst…
Tijdens de renovatiewerken gaat Leiedal op zoek naar een investeerder die de roterijsite uitbaat en in ere houdt. We denken aan een herbestemming in kleinschalige verblijfsrecreatie, cocreatie, horeca... die de charme van het gebouw benut met respect voor de omgeving. Volgend jaar zullen we daarom een nieuwe oproep lanceren met het oog op een volwaardige, duurzame, aantrekkelijke en toegankelijke invulling met een open karakter en maatschappelijke weerwaarde, zoals de twee naastliggende vlasschuren. Een gerenoveerde roterij waar een nieuwe activiteit instaat voor het behoud en onderhoud van de erfgoedelementen is dan ook de beste garantie voor roterij Sabbe op een behouden toekomst.
…en verleden
Leiedal doet een warme oproep aan oud-werknemers, oude vlassers of familieleden naar fotomateriaal van roterij Sabbe in werking. Foto’s die gebruikt mogen worden om het productieproces op de site in beeld te brengen. Heb je zulke beelden en wil je ze uitlenen of schenken? Stuur dan zeker een mailtje naar tine.claeys@leiedal.be.
Voor meer over de roterij en de geplande renovatiewerken, mail projectverantwoordelijke tine.claeys@leiedal.be of bel 056 24 16 16. Lees meer op www.leiedal.be/vlaspark.
